Foreks – Buğday, mısır, pirinç ve şeker fiyatlarındaki düşüş, bitkisel yağ fiyatlarındaki artışı dengeledi.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından bugün yayımlanan verilere göre, dünya gıda emtia fiyatlarını izleyen FAO Gıda Fiyat Endeksi, Mart ayında büyük ölçüde sabit kaldı. Bu durgunluk, dünya tahıl ve şeker fiyatlarındaki düşüşlerin, bitkisel yağ fiyatlarındaki kayda değer artışla dengelenmesinden kaynaklandı.
Küresel olarak ticareti yapılan temel gıda ürünlerinin uluslararası fiyatlarındaki aylık değişimleri izleyen endeks, Mart ayında 127.1 puan ile hesaplandı. Bu değer, bir yıl öncesine kıyasla %6.9 daha yüksek, ancak Mart 2022’deki zirve seviyesinin %20.7 altında gerçekleşti.
FAO Tahıl Fiyat Endeksi Mart ayında bir önceki aya göre yüzde 2.6, yıllık bazda ise yüzde 1,1 geriledi. Küresel buğday fiyatlarındaki düşüş başlıca Kuzey Yarımküre ihracatçı ülkelerdeki üretim koşullarına ilişkin endişelerin hafiflemesiyle ilişkilendirilirken, döviz hareketleri fiyatların daha da gerilemesini sınırladı. Mısır, arpa ve sorgum fiyatları da Şubat ayına göre düşüş gösterdi. FAO Tüm Pirinç Fiyat Endeksi ise zayıf ithalat talebi ve bol miktarda ihracat arzı nedeniyle yüzde 1.7 oranında azaldı.
Buna karşılık FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, Şubat ayına göre yüzde 3.7 artarak bir önceki yıla göre ortalama yüzde 23.9 yükseldi. Palm, soya, kolza ve ayçiçeği yağı fiyatları, güçlü küresel ithalat talebine bağlı olarak arttı.
FAO Et Fiyat Endeksi ise, özellikle Almanya’nın ayak-ağız hastalığından ari statüsünü yeniden kazanmasının ardından, Avrupa’da domuz eti fiyatlarının yükselmesi ve Euro’nun ABD doları karşısında güçlenmesi nedeniyle aylık yüzde 0.9 ve yıllık bazda ise yüzde 2.7 artış gösterdi. Dünya kanatlı eti fiyatları, bazı büyük üretici ülkelerdeki yaygın kuş gribi salgınlarının yarattığı zorlukların devam etmesine rağmen Mart ayında büyük ölçüde sabit kaldı.
FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi, uluslararası peynir fiyatlarındaki düşüşün tereyağı ve süt tozu fiyatlarındaki artışla dengelenmesiyle Şubat ayına göre değişmedi.
FAO Şeker Fiyat Endeksi ise Mart ayında küresel talebin zayıfladığına dair işaretlerin etkisiyle yüzde 1.4 düştü. Brezilya’nın güneyindeki önemli şeker kamışı yetiştirme alanlarında son zamanlarda görülen yağışlar bu düşüşte etkili olurken, Hindistan’daki üretim beklentilerinin zayıflaması ve Brezilya’daki genel üretim koşullarına dair süregelen belirsizlikler ise fiyatlardaki düşüşü sınırladı.
Daha fazla ayrıntıya buradan ulaşabilirsiniz.
Tahıl arz ve talebi için güncellenmiş tahminler
FAO tarafından Cuma günü yayınlanan yeni Tahıl Arz ve Talep Özeti ’nde, 2024 yılı için revize edilmiş tahminler ve 2025 yılında ekim ve mahsul beklentilerine ilişkin yeni bilgiler yer almakta.
Küresel tahıl üretimi için 2024 yılı tahmini 2 milyar 849 milyon ton olarak belirlenirken, bu rakam bir önceki yıla göre yüzde 0.3’lük bir düşüşe işaret etse de, Avustralya ve Kazakistan’da daha önce tahmin edilenden daha büyük buğday çıkışları nedeniyle önceki tahminlerden daha yüksek. FAO’nun 2024/25 dönemi için dünya pirinç üretim tahmini 543.3 milyon ton ile ufak bir değişiklik gösterirken, çoğunlukla genişleyen ekimler nedeniyle yıllık yüzde 1.6’lık bir artış öngörülüyor.
FAO’nun 2025 yılı küresel buğday üretimi tahmini geçen aya göre değişmeyerek 895 milyon ton seviyesinde sabit kaldı. Avrupa Birliği’nde, 2024’teki olumsuz hava koşullarının ardından buğday üretiminde %12’lik bir artış bekleniyor. Arjantin, Mısır ve Hindistan’da artış öngörülürken, Avustralya, ABD ve Yakın Doğu Asya’da ise üretim düşüşü bekleniyor. Güney Yarımküre’de ise mısır hasadında Brezilya ve Güney Afrika’da artış, Arjantin’de ise düşüş öngörülüyor.
FAO’nun 2024/25 dünya tahıl kullanımı için yeni tahmini 2 milyar 868 milyon ton olup, 2023/24 seviyesine göre yüzde 0.9’luk bir artışa işaret ediyor. Bu artışın başlıca nedeni rekor seviyeye ulaşan pirinç kullanımı oldu.
Küresel tahıl stoklarının, özellikle iri taneli tahıllardaki belirgin düşüşle birlikte, 2025 sezonunun kapanışında yüzde 1.5 azalarak 873.3 milyon tona gerileyeceği tahmin ediliyor. Buna karşılık, küresel buğday ve pirinç stoklarının artacağı öngörülüyor. FAO, güncellenen tahminlerle 2024/25’te dünya tahıl stoklarının kullanım oranını yüzde 30.1 olarak belirlerken, bu oranın bir önceki yıla göre biraz düştüğünü ancak yine de genel olarak rahat bir seviyeye işaret ettiğini belirtiyor.
FAO, 2024/25 dünya tahıl ticareti tahminini de 5.3 milyon ton düşürerek 478.9 milyon tona çekti. Bu tahmin, 2023/24’e göre yüzde 6.7’lik bir daralmaya ve 2019/20’den bu yana görülen en düşük seviyeye işaret ediyor. Bu düşüşün temel nedeni, Çin’in alımlarındaki azalmaya bağlı olarak iri taneli tahıllar ve buğday ticaretinde öngörülen daralma.
Daha fazla ayrıntıya buradan ulaşabilirsiniz.
FAO’nun bünyesinde faaliyet gösteren Tarımsal Piyasa Bilgi Sistemi (AMIS), Cuma günü aylık Piyasa Monitörünü yayınladı. Düzenli piyasa analizlerine ek olarak, raporun ana makalesinde küresel gıda güvenliğini korumak için gıda emtia ticareti konusunda diyalog çağrısında bulunulurken 2005-2022 yılları arasında tarım ürünlerine uygulanan ortalama gümrük vergilerinin yarıdan fazla azaldığına da dikkat çekildi.
